Lễ hội Rước Cộ Bà Chợ Được: Sự kiện lâu đời ở tỉnh Quảng Nam

Lễ hội Rước Cộ Bà Chợ Được tái hiện quá khứ sầm uất của vùng sông nước Trường Giang trên vùng quê xứ Quảng. Thể hiện đạo lý “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” của người dân nơi đây.

Quảng Nam được ví như mảnh đất hội tụ nhiều nền văn hóa độc đáo. Những ngày hội đã trở thành đặc sản với sự náo nhiệt, thu hút đã góp phần không nhỏ trong quảng bá, phát triển du lịch. Trong đó Rước Cộ Bà Chợ Được là hoạt động không thể bỏ lỡ.

Lễ hội rước Cộ Bà Chợ Được có nguồn gốc từ đâu?

Lễ hội Rước Cộ Bà Chợ Được nhằm tri ân công đức của nữ thần người Châu Phiếm Ái đã có công tạo dựng bãi cát hoang vắng thành khu chợ sầm uất. Tương truyền tuy là tiểu thư khuê các tại nhà giàu có nhưng lúc sinh lại có bụi mù mịt, mây trắng bồng bềnh bao quanh.

Lễ hội Rước Cộ Bà Chợ Được được người dân chuẩn bị chu đáo

Lớn lên dáng người bà khỏe mạnh, bước đi khác thường, da trắng như tuyết, tiếng nói hào sảng. Năm Gia Long thứ 16, bà quy tiên hồn bay đi khắp nơi rất linh thiêng và tôn hiển. Thần hành nghề bốc thuốc chữa bệnh, biến hóa trừng trị quan tham.

Linh ứng tạo dựng bãi cát hoang thành khu chợ đông đúc. Về sau, để tưởng nhớ công ơn dân làng đặt tên chợ là Chợ Được. Lập đền thờ hương khói hàng ngày. Chọn hai ngày tế lễ mỗi năm trùng ngày sinh(25-2), mất(19-11) của bà để truy niệm và cầu an.

Năm Thành Thái thứ 6 triều đình sắc phong bà là “Trung đẳng thần”, năm Khải Định tứ tuần tiếp tục ban “Thượng Đẳng thần”. Ngày 11 tháng giêng năm 1894, dân làng Phước Ấm nhận được sắc phong lần đầu. Do vậy họ lấy ngày này hàng năm tổ chức hội Rước Cộ Bà chợ Được.

Hội rước Cộ Bà Chợ Được diễn ra như thế nào?

Đã thành thông lệ, cứ đến 11-1 âm lịch, người dân Quảng Nam lại nô nức diễn ra sự kiện. Bởi thể mà có câu: “Mỗi năm mười một tháng giêng- Chưng Cộ hát bộ đua thuyền tri ân”.

Chủ tế đánh trống khai mạc lễ hội

Dù có nhiều thay đổi so với trước cũng như tùy kinh phí mà hoạt động có quy mô khác nhau. Tuy vậy, vẫn đảm bảo các phần chính như:

Nghi lễ Rước sắc

Nghi lễ Rước sắc thường được tổ chức 1 ngày trước lễ tế vào 10-1 âm lịch. Ban rước sắc xếp thành 2 hàng tập trung trước đền với cờ quạt chiêng trống đầy đủ. Chờ ông thủ sắc vào báo cáo với bà để xin phép tiến hành nghinh sắc khỏi đền. Đoàn khoe sắc gồm có:

●        6 thanh niên cầm cờ.

●        8 người cầm pê tít.

●        4 người cầm hèo.

●        1 người cầm trống.

●        Ban nhạc bát âm gồm đàn, trống, phách, kèn, chiêng, chõa, sáo, mõ.

Các chức sắc, bô lão và dân làng mang khăn đóng, giày hạ, mặc áo thụng theo sau đoàn rước. Hành trình khoe sắc phải đi đủ 1 vòng chợ. Qua tất cả biểu thờ của các gia đình trong chợ mới về đền.

Phần lễ chính trong hội Rước Cộ Bà Chợ Được

Được tiến hành vào buổi sáng ngày 11-1 âm lịch. Dưới sự chỉ đạo của ban tế lễ gồm có:

●        Chánh tế đứng lễ tại bàn thờ bà.

●        3 bồi tế đứng tại các bàn tả, hữu và bàn thờ cô bác ngoài trời.

●        Hai người Đông- Tây xướng đứng 2 bên hương án xướng lễ.

●        2 người nội tán đứng hai bên chủ lễ trợ xướng và hướng dẫn ra vào.

●        10 chấp sự đứng 2 dãy trước điện để dâng hương, rượu hay chuyển chú, đánh trống hiệu, độc văn tế.

Tất cả đều mặc quần dài trắng, áo đen, đầu đội khăn đóng. Riêng chủ, bồi tế mặc áo dài xanh, đội khăn xanh. Ngoài ra, còn có ban lễ nhạc gồm 8 người đảm nhận nhạc cụ khác nhau tạo nên dàn bát âm như chiêng, trống, phách, sáo, kèn...

Lễ vật cúng gồm hương, hoa, quả, trà, cau trầu, chuối, xôi... được đặt ở 5 bàn thờ trong đền, 1 ngoài sân. Buổi lễ bắt đầu khi chủ tế đánh 3 hồi trống cùng với nghi thức dâng hương, quỳ bái kết hợp diễn xướng.

Âm thanh chiêng trống của ban nhạc lễ tạo nên bản hòa âm linh ứng, trầm thiêng. Kết thúc lễ tế, mâm cúng được đem mời dân làng và du khách cùng thưởng thức.

Phần lễ chính trong hội Rước Cộ Bà Chợ Được

Nghi thức Rước Cộ

Là hoạt động cuối cùng được tiến hành vào buổi tối ngày 11 tháng giêng. Họ rước Cộ từ đền thờ đi 1 vòng xung quanh chợ để nhân dân chiêm bái. Dẫn đầu là đội lân, các Cộ nhỏ của từng thôn, phường bát âm, tàn long, trung đại cổ cùng cờ phướn.

Kiệu bà được sơn son thếp vàng, phủ lễ phục bằng nhung gấm đỏ được cung nghinh từ điện thờ ra sân. Mở đầu là Cộ hoa tiếp theo là các bô lão, chức sắc và bà con trong vùng.

Bên cạnh những nghi thức chính, sự kiện còn có các trò chơi dân gian như hát bài chòi, đua thuyền, thi nấu cơm thu hút đông đảo đối tượng tham gia. Qua đó góp phần làm phong phú thêm cho hoạt động này.

Như vậy, sự kiện đã phản ánh rõ nét tín ngưỡng của người dân nông- ngư nghiệp vùng Quảng Nam. Thẻ hiện sự biết ơn với công đức lớn lao của bậc tiền nhân. Đồng thời tỏ rõ mong muốn cuộc sống an lành, no đủ của nhân dân.

Hy vọng bài viết đã giúp độc giả hiểu rõ hơn về lễ hội Rước Cộ Bà Chợ Được. Theo dõi web để cập nhật thêm thông tin hữu ích khác bạn nhé!

Theo Baovanhoa.vn

4.8/5 (7 votes)