Thủ tướng chính phủ làm gì? Thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ được quy định ra sao?

Thủ Tướng chính phủ là người đứng đầu Chính phủ, chịu mọi trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động Chính phủ và nhiệm vụ được giao. Vậy thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ được quy định ra sao trong hiến pháp thế giới và Việt Nam? Cùng tìm hiểu ngay bạn nhé!

Quy định về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ trong hiến pháp thế giới

Theo lịch sử Quốc Anh, lúc mới xuất hiện Chính phủ, các thành viên là ngang bằng nhau về nghĩa vụ, trách nhiệm. Tất cả đều là hạng Thượng thư và hoạt động theo chế độ bàn bạc tập thể. 

Về sau, các quan Thượng thư ngày một gắn bó, ràng buộc nhau cùng với đó là nhà vua ngày trở nên hình thức rồi có uy tín và thành người đứng đầu Chính phủ.

Với tư cách là người đứng đầu Chính phủ, Thủ tướng đứng đầu các nội bộ. Ngoài ra Thủ tướng còn đứng đầu một đảng lớn và chỉ huy số đông trong Viện thứ dân. Vì vậy Thủ tướng nắm cả hai chức vụ là hành pháp và lập pháp.

Hệ thống chính trị ở Anh thường có sự thống nhất hơn là chia rẽ quyền lực. Trong viện thứ dân, Thủ tướng chỉ đạo quá trình làm luật với mục tiêu ban hành chương trình nghị sự lập pháp của đảng phái chính trị.

Quy định chung về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ

Thủ tướng chính phủ có quy định chung về thẩm quyền trong hiến pháp Việt Nam và Luật tổ chức Chính phủ như thế nào? Cùng tìm hiểu bạn nhé:

Quy định chung về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ trong hiến pháp Việt Nam

Hiến pháp các nước XHCN có cả Việt Nam, thường liệt kê chi tiết nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ và người đứng đầu Chính phủ.

Quy định chung về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ trong hiến pháp Việt Nam

Thẩm quyền Thủ tướng Chính phủ được quy định ít nhiều trong văn bản hiến pháp Việt Nam. Nhất là Hiến pháp 1992 và 2013 nhưng bản hiến pháp năm 2013 quy định rõ ràng hơn. Điều 98 Hiến pháp 2013 đã quy định:

- Lãnh đạo công tác Chính phủ, lãnh đạo xây dựng chính sách và thi hành luật.

- Lãnh đạo, chịu trách nhiệm hoạt động hành chính nhà nước từ trung ương đến địa phương, bảo đảm tính thống nhất của hành chính quốc gia.

- Trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ Trưởng và thành viên khác của Chính chủ; bổ nhiệm, cách chức Thứ trưởng, chức vụ tương đương thuộc bộ, cơ quan ngang bộ.

- Đình chỉ thi hành, bãi bỏ văn bản Bộ trưởng, Thứ trưởng cơ quan ngang bộ, UBND, Chủ tịch UBND tỉnh thành phố trực thuộc trung ương trái với Hiến pháp, luật và văn bản cơ quan nhà nước cấp trên.

- Quyết định chỉ đạo đàm phán, việc ký, gia nhập điều ước quốc tế thuộc nhiệm vụ, quyền hạn Chính phủ. Tổ chức thực hiện điều ước quốc tế mà CHXHCNVN(Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam) là thành viên.

- Thực hiện báo cáo trước nhân dân thông qua phương tiện thông tin đại chúng về các vấn đề quan trọng thuộc thẩm quyền của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

Đối với Luật tổ chức Chính phủ

- Lãnh đạo công tác Chính phủ; lãnh đạo xây dựng chính sách, tổ chức thi hành pháp luật; chống quan liêu, tham nhũng.

- Lãnh đạo, chịu trách nhiệm về hoạt động hệ thống hành chính nhà nước từ trung ương đến địa phương bảo đảm tính thông suốt nền hành chính quốc gia.

- Trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và thành viên khác của Chính phủ; thời gian Quốc hội không họp trình Chủ tịch nước quyết định tạm đình chỉ công tác Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trường và thành viên khác.

- Trình Ủy ban thường vụ Quốc hội phê chuẩn bổ nhiệm đại sứ đặc mệnh quyền của CHXHCNVN.

- Nếu Quốc hội không họp, quyết định giao quyền Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ theo đề nghị Bộ trưởng Bộ Nội vụ ở mọi trường hợp. Trong thời gian giữa hai kỳ họp HĐND cấp tỉnh quyết định giao quyền Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh theo đề nghị.

- Quyết định miễn nhiệm, bổ nhiệm, cách chức, cho từ chức Thứ trưởng, chức vụ tương đương thuộc bộ, cơ quan ngang bộ; quyết định miễn nhiệm, bổ nhiệm, cách chức người đứng đầu, cấp phó người đứng đầu cơ quan Chính phủ.

- Phê chuẩn bầu cử, miễn nhiệm, quyết định điều động, đình chỉ công tác, cách chức Chủ tịch, phó Chủ tịch UBND cấp tỉnh. 

Quy trình bầu cử Thủ tướng Chính phủ

Quy trình bầu cử bổ nhiệm Thủ tướng Chính phủ gồm có:

Trình hồ sơ nhân sự

Tờ trình của cơ quan có thẩm quyền; báo cáo thẩm tra trường hợp pháp luật quy định; hồ sơ được giới thiệu vào các chức danh để Quốc hội bầu hay phê chuẩn và các tài liệu khác theo quy định của Ủy ban thường vụ.

Đối với hồ sơ của người ứng cử hay được đại biểu Quốc hội giới thiệu phải trình đến Ủy ban thường vụ chậm nhất 2 ngày.

Trình tự bầu

- Chủ tịch nước danh sách đề cử Quốc hội bầu Thủ tướng Chính phủ.

- Ngoài danh sách do Chủ tịch nước đề nghị, Đại biểu Quốc hội có quyền giới thiệu hoặc ứng cử vào chức danh Thủ tướng Chính phủ; người được giới thiệu ứng cử có quyền rút khỏi danh sách.

- Đại biểu Quốc hội thảo luận tại Đoàn đại biểu Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội có thể họp với các Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội, mời Chủ tịch nước trao đổi về các vấn đề có liên quan.

- Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông báo kết quả.

- Chủ tịch nước báo cáo Quốc hội về giải trình, tiếp thu các ý kiến.

- Ủy ban thường vụ Quốc hội trình Quốc hội danh sách những người ứng cử.

- Quốc hội thảo luận và biểu quyết thông qua danh sách để bầu Thủ tướng Chính phủ.

- Quốc hội thành lập ra ban kiểm phiếu.

- Quốc hội bầu Thủ tướng Chính phủ bằng phương thức bỏ phiếu kín.

- Ban kiểm phiếu công bố kết quả.

- Quốc hội thảo luận và biểu quyết qua nghị quyết bầu Thủ tướng Chính phủ.

- Thủ tướng Chính phủ thông báo tuyên thệ.

Đối với nhiệm kỳ của Thủ tướng Chính phủ

Nhiệm kỳ của Thủ tướng Chính phủ theo nước CHXHCNVN là 5 năm. Nhiệm kỳ của Chính phủ theo nhiệm kỳ Quốc hội, khi hết nhiệm kỳ, Chính phủ tiếp tục làm nhiệm vụ cho đến khi Quốc hội khóa mới thành lập Chính phủ.

Đối với nhiệm kỳ của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam là 5 năm

Trách nhiệm, thẩm quyền ban hành văn bản của Thủ tướng Chính phủ

Điều 29,30 Luật tổ chức Chính phủ quy định và Điều 29 Trách nhiệm Thủ tướng Chính phủ:

- Chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động Chính phủ và hệ thống hành chính nhà nước từ trung ương đến địa phương; các quyết định, kết quả thực hiện quyết định trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn được giao.

- Thực hiện báo cáo công tác Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; giải trình, trả lời chất vấn trước Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội.

- Thực hiện báo cáo trước Nhân dân qua các phương tiện thông tin đại chúng về các vấn đề quan trọng thuộc thẩm quyền giải quyết của Chính phủ.

Điều 30 Thẩm quyền ban hành như sau:

- Thủ tướng Chính phủ ban hành văn bản theo thẩm quyền để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, kiểm tra việc thi hành văn bản và xử lý các văn bản trái Hiến pháp.

- Thủ tướng Chính phủ thay mặt Chính phủ ký kết các văn bản Chính phủ, ban hành quyết định, chỉ thị và hướng dẫn, kiểm tra việc thi hành văn bản đó trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước.

Theo Luatminhkhue.vn