Lễ Gạ ma thú: Văn hóa đặc trưng nơi địa đầu Tổ quốc

Lễ Gạ ma thú được đồng bào Hà Nhì tổ chức hàng năm nhằm tri ân các vị tiền bối, tổ tiên đã có công khai phá, thành lập nên bản làng.

Người Hà Nhì sống ở các tỉnh miền núi phía bắc Việt Nam được xem là dân tộc có nét văn hóa rất độc đáo. Thể hiện qua giọng nói, trang phục và các sinh hoạt cộng đồng. Trong đó, lễ Gạ ma thú được ví như nghi thức độc đáo bạn không nên bỏ lỡ.

Ý nghĩa của lễ Gạ ma thú với đồng bào Tày

Gạ ma thú là nghi lễ người Tày tạ ơn tổ tiên, thần linh, đất trời đã phù hộ vạn vật sinh sôi, người dân mạnh khỏe, làm ăn phát triển. Cầu mong năm mới may mắn, hạnh phúc, mùa màng bội thu.

Lễ Gạ ma thú có nhiều hoạt động giải trí thú vị

Theo quan niệm cư dân nơi đây, ngày ngựa, hổ, rồng là ngày tốt, thiêng nên đã chọn mời thần linh về dự lễ phù hộ cho dân làng. Ngoài ra, sự kiện được ví như món ăn tinh thần có giá trị văn hóa, lịch sử to lớn. Được lưu truyền qua nhiều thế hệ, thể hiện tinh thần gắn bó, đoàn kết cộng đồng cao.

Nét đặc biệt của lễ Gạ ma thú của đồng bào Hà Nhì

Vào mùa xuân mỗi năm khi trăm hoa đua nở, dân bản Hà Nhì lại nô nức tổ chức lễ Gạ ma thú. Sự kiện kéo dài 3 ngày với nhiều hoạt động đặc sắc, thú vị thu hút đông đảo bà con và du khách gần xa về tham dự.

Công tác chuẩn bị lễ Gạ ma thú

Khi tổ chức Gạ ma thú, theo tục lệ, dân làng phải dừng tất cả công việc, giữ đoàn kết, không ăn thịt thú rừng, bắt các con vật sống trong hang hay lòng đất vào làng để tránh rủi ro. Ban tế lễ được đồng bào chọn từ trước gồm 1 chủ tế, 6 thầy cúng phụ, một giúp việc cho mo chủ.

Nghi thức cúng lễ Gạ ma thú

Các thầy cúng làm lễ với 7 mâm tế: Cổng bản, đầu bản, các vị thần nước, đất, lửa, rừng, gió. Mỗi mâm chứa vật lễ khác nhau nhưng nhìn chung đều có rượu, gạo, trứng gà, nước trắng, nước chè, lá cây kị ma gói 1 ít cám, mạt đồng, sắt, tro bếp, chỉ đỏ, trắng…

Đấng mày râu trang trí cột đầu bản trong lễ Gạ ma thú

Các vật lễ đều tượng trưng cho các vận dụng sinh hoạt, sản xuất, thể hiện cuộc sống thanh bình, sung túc. Vật phẩm dâng lên phong phú biểu thị tấm lòng thành kính của cư dân địa phương với các vị thần linh. Kết thúc mâm cúng được chia đều cho các hộ gia đình, chế biến rồi dâng cúng tổ tiên.

Phần trò chơi giải trí trong hội Gạ ma thú

Ngày thứ 3 tổ chức lễ hội, sau nghi thức tế lễ, bà con dân bản cùng bạn bè gần xa tham gia hoạt động vui chơi giải trí đặc sắc như kéo co, đánh đu, bập bênh, ném còn… Lúc này, không khí vui tươi, nhộn nhịp bao trùm cả bản với các hoạt động nấu xôi, bánh ngô tại các gia đình để tặng khách ghé thăm.

Cần giữ gìn, bảo tồn giá trị hội Gạ ma thú

Hiện nay, dù đã được chứng nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia nhưng việc bảo tồn phát huy giá trị của sự kiện vẫn gặp không ít khó khăn. Nhất là trong tư thế hội nhập, giao thoa văn hóa các nghệ nhân bản địa đã lớn tuổi, không đủ minh mẫn để truyền đạt lại cho con cháu.

Bên cạnh đó, cộng đồng Hà Nhì đang đứng trước nguy cơ 1 số phong tục bị pha tạp, mai một dần. Nhiều điệu múa cổ truyền, làn điệu dân ca, diễn xướng lễ hội, nhạc cụ bị thất truyền.

Để hạn chế tình trạng trên, huyện Mường Nhé đề cao công tác tuyên truyền, giáo dục bà con về phong tục giá trị tốt đẹp của dân tộc. Khuyến khích, nghiên cứu, sưu tầm, truyền dạy, giới thiệu bản sắc văn hóa đến thế hệ trẻ.

Tổng kết

Gạ ma thú là hoạt động hội tụ văn hóa dân gian, thể hiện sự hòa hợp, gắn bó keo sơn giữa con người với thiên nhiên. Biểu thị quá trình tác động qua lại của vạn vật để sinh tồn, phát triển. Phản ánh đời sống tinh thần, bảo tồn, khuyến khích sự phát triển những giá trị văn hóa cộng đồng.

Đồng thời, tạo cơ hội cho dân bản bày tỏ tình đoàn kết, gắn bó yêu thương, cùng nhau vượt qua những khó khăn, thiếu thốn ở miền biên giới xa xôi. Qua đó góp phần giáo dục nhân cách, khơi dậy niềm tự hào về lịch sử truyền thống cho thế hệ trẻ Hà Nhì.

Hy vọng với  thông tin về lễ Gạ ma thú mà chuyên trang đề cập qua bài viết trên bạn đã có cái nhìn toàn diện hơn về sự kiện này. Theo dõi web để nhận nhiều thông tin hấp dẫn khác nhé!

Theo Thanhtra.com.vn

4.9/5 (14 votes)